Prawidłowa eksploatacja samochodu
Każdy samochód, niezależnie od marki i ceny, wymaga wykonywania okresowo pewnych czynności obsługowych. Częstotliwość i zakres takich przeglądów jest podana w instrukcji obsługi i te dane należy przyjąć jako wiarygodne. Bardzo ostrożnie należy podchodzić do ewentualnych sugestii ze strony zwłaszcza serwisu u dealera o konieczności dodatkowych przeglądów czy wymian nie uwzględnionych w instrukcji fabrycznej samochodu.
Pamiętajmy też, że przegląd możemy wykonać w dowolnie przez siebie wybranym miejscu - nie koniecznie u dealera!
Taki przegląd (jeżeli potrafimy!) możemy wykonać sami. Musimy jednak wtedy pamiętać o konieczności zachowania wszelkich rachunków na wypadek konieczności wykonania naprawy gwarancyjnej.
Wymiana oleju i filtrów powietrza.
Najważniejsza czynność obsługowa to oczywiście wymiana oleju. Myślę, że jej znaczenie dla trwałości silnika trudno przecenić, a jednocześnie narosło wiele kontrowersji i nieporozumień wokół tego tematu. Producenci podają często plan przeglądów okresowych oparty na tzw. “normalnej eksploatacji”, która de facto jest w dużych miastach raczej nie spotykana. W praktyce używanie samochodu w mieście lub jego okolicach należy określić jako eksploatację w warunkach ciężkich i odpowiednio do tego obsługiwać. Z drugiej strony nie wpadajmy w przesadę i nie wymieniajmy oleju co 3 tys. mil lub co 3 miesiące! Z reguły jest to duża przesada. Olej wymieniamy w samochodzie na ogół co 5 do 7.5 tysięcy (sprawdź instrukcję obsługi!) przejechanych mil lub raz na 6 miesięcy.
Filtr powietrza należy sprawdzać podczas wymiany oleju, a wymieniać zwykle po przejechaniu 30,000 do 40,000 mil. Drugim filtrem na który należy zwrócić uwagę to filtr kabinowy. Prawie każdy nowoczesny samochód jest wyposażony obecnie w filtr kabinowy, który również należy okresowo wymieniać. W przybliżeniu w tym samym momencie co filtr silnika.
Wymiana oleju w automatycznej skrzyni biegów.
W chwili obecnej poza manualną (ręczną) skrzynią biegów spotykamy kilka rodzajów automatycznej skrzyni biegów. Ciągle jeszcze najpopularniejszą jest tradycyjna skrzynia - tzw. hydrauliczna, która dzięki nowym rozwiązaniom przechodzi, zwłaszcza w większych samochodach renesans (np skrzynie 7, 8 i 9-biegowe). Natomiast w samochodach mniejszych i praktycznie we wszystkich samochodach o napędzie elektrycznym i hybrydowym zaczyna królować dużo prostsza w produkcji i obsłudze bezstopniowa skrzynia biegów CVT inaczej zwana wariatorem.
Bardzo przestrzegam przed ewentualną pomyłką lub wręcz świadomym zignorowaniu wymagań fabryki co do rodzaju oleju. Proszę przestrzegać zasady aby w skrzyni biegów używać wyłącznie oleju fabrycznego przystosowanego do danego rodzaju samochodu. Proszę pamiętać, że nawet ten sam model samochodu może mieć dwie różne skrzynie biegów używające róznych gatunków oleju!
W przeciętnie eksploatowanym samochodzie w warunkach miejskich olej w automatycznej skrzyni biegów wymieniamy przynajmniej raz na każde przejechane 60,000 mil. W samochodach eksploatowanych w cięższych warunkach terenowych lub używanych do transportu ludzi i ciężarów olej wymieniamy znacznie częściej - nawet raz na 15,000 mil. To samo prawo dotyczy samochodów, które ciągną np. przyczepy campingowe. Czynnikiem decydującym o częstotliwości wymiany oleju jest jego temperatura pracy. Chłodzenie oleju transmisyjnego zwykle odbywa się wewnątrz chłodnicy, a niektóre samochody są wyposażone w osobno mocowaną przed chłodnicą zasadniczą - chłodniczkę oleju transmisyjnego. W wielu współczesnych samochodach częstotliwość wymiany oleju jest kontrolowana przez komputer pokładowy (np Nissan - system Consult). Można również próbować ustalić konieczność wymiany oleju na podstawie jego wyglądu:
- Olej czerwony - Dobry! Nie wymaga wymiany
- Olej czerwono-brązowy - OK! Wymiana wkrótce
- Olej ciemno-brązowy - Wymiana jak najszybciej. Nie używać "Power Flush"
- Olej czarno-brązowy - Wymiana! Ewentualny zapach spalenizny świadczy o uszkodzeniu skrzyni
- Olej mleczno-różowy - Uszkodzenie chłodniczki oleju w chłodnicy. Chłodnica i prawdo-podobnie skrzynia o wymiany
Wymiana oleju w mechanicznej skrzyni biegów.
Wymiana oleju w skrzyni mechanicznej jest znacznie mniej istotna. W samochodach eksploatowanych w cięższych warunkach można go wymieniać raz na każde 100,000 przejechanych mil, czyli w praktyce raz w przeciągu okresu żywotności samochodu. Obsługa okresowa polega na sprawdzeniu jego poziomu i ewentualnych wycieków i uzupełnieniu. Do sprawdzenia poziomu służy zwykle kurek wlewowy. Olej uzupełniamy do momentu osiągnięcia poziomu kurka wlewowego.
Rotacja i balansowanie kół.
Dla równego zużycia opon w samochodzie powinniśmy średnio co 15,000 mil dokonywać ich rotacji.
Wymiana opon samochodowych.
Opony powinny być wymienione na nowe, kiedy głębokość bieżnika w samochodzie jest mniejsza niż 1.5 milimetra. Zawsze w razie nierównego ich zużycia (np. "w ząbki") należy sprawdzić stan zawieszenia i wymienić opony na nowe. Ogumienie powinno być zawsze wymieniane na wymiar oryginalny, chyba że wymiana na inny wymiar jest zgodna z wymogami technicznymi podanymi przez producenta.
Wymiana świec.
W przeciętnym współczesnym samochodzie świece wymienia się co 60 do 100 tysięcy mil.
Układ chłodzenia.
Ze względu na obecność specjalnych dodatków do płynu w chłodnicy (antifreeze) - tzw. inhibitorów, które rozkładają się chemicznie mniej więcej po pięciu latach, płyn ten powinien być wymieniany przynajmniej raz na pięć lat. W czasie wymiany wskazane jest przeczyszczenie układu, które najlepiej jest wykonać przy pomocy specjalistycznego urządzenia pozwalającego na tzw. reverse flush (płukanie wsteczne).
Hamulce.
Częstotliwość wymiany hamulców jest uzależniona przede wszystkim od stylu jazdy jak również rodzaju ładunku (ciężaru) lub liczby przewożonych osób. Stan hamulców należy sprawdzić po 15,000 mil, a następnie po każdych przejechanych 7,500 mil. W samochodach z przednim napędem zużycie przednich hamulców występuje na ogół szybciej niż w samochodach z tylnym napędem. W praktyce przy przeciętnym użytkowaniu samochodu osobowego hamulce powinny wystarczyć na 35,000 do 40,000 mil.
W wielu samochodach (zwłaszcza niemieckich!) należy również pamiętać o wymianie płynu hamulcowego przynajmniej raz na dwa lata.
Inne czynności obsługowe.
Z pozostałych czynności obsługowych należy pamiętać o okresowym sprawdzaniu elementów zawieszenia, pasków klinowych, urządzeń elektrycznych i piórek wycieraczek.
Na zakończenie przypominam, że dokładniejsze dane na temat przeglądów okresowych w konkretnym modelu samochodu można znaleźć na mojej stronie stronie zatytułowanej Przeglądy, Recalls i TSB - tutaj. Można je również znaleźć w internecie. Praktycznie wszystkie firmy samochodowe umieszczają na swoich witrynach informacje na ten temat. Można również zadzwonić do mnie a ja postaram się podać informacje dostosowane do konkretnego samochodu.